انتشار : ۲۹ آذر , ۱۴۰۲
استان مرکزی ، اتشکده اتشکوه ، ایرانگردی با شیدرخ تراول
یکی از جاذبه های تاریخی و باستانی استان مرکزی، آتشکده آتشکوه است که در نزدیکی شهر نیم ور، 13 کیلومتری شهر محلات، در نزدیکی روستای آتشکوه قرار گرفته است. قدمت این بنای باستانی به زمان ساسانیان بر می گردد. این آتشکده در حال حاضر خاموش می باشد و در سال 1317 به ثبت ملی رسیده است.
07137300496
09174259074
تاریخچه آتشکده آتشکوه
در باره قدمت و پیشینه این بنا اظهارات متعددی وجود دارد. ابن فقیه همدانی این بنا را تا قرن چهارم هجری برپا و دارای کارکرد دانسته و آن را هم تراز ایوان کسری و معبد آناهیتا در کنگاور دانسته است.
در سال 1310 هجری شمسی، آندره گدار، باستان شناس معروف فرانسوی نیز این بنا را بررسی کرده است. او در ابتدا این بنا را آتشکده معرفی می کند و نقشه ای احتمالی را از دیوار محاطی و دهلیزهای احتمالی آن ترسیم کرده، اما با بررسی های بیشتر، آتشگاه بودن بنا را رد می کند و کارکرد بنا را نوعی علامت ردیابی دانسته. او می گوید: ترکیب این بنا به نظر عجیب است. شبستان بزرگ گنبد دار بزرگی که گنبد آن بر پایه هایی با ستونهای جاسازی شده در دیوار جا گزاشته شده.
باستان شناسان قدمت این آتشکده را حدود 2 هزار سال می دانند و معتقدند که این بنا در اواخر دوره اشکانی و اوایل دوره ساسانی ساخته شده.
بنای آتشکده از لاشه سنگ های بدون تراش با ملات آهک و با روکاری از سنگ های بزرگ و تراش خورده در پایه ها و آجرهایی با پخت مرغوب همراه با تیرهای چوبی در تاق ها به کار رفته . سنگ ها از جنس رسوبی هستند و ماندگاری زیادی دارند. مشابه سنگ های این بنا در آتشکده نیاسر نیز وجود دارد.
آتشکده یا چهارطاقی؟
برخی باستان شناسان و محققان بنای آتشکوه را چهارطاقی می دانند نه آتشکده. بناهای چهارطاقی در ایران برگرفته از قداست عدد 4 در اعتقادات باستانی ایران و اهمیت چهار عنصر باد، آب، خاک و آتش در فرهنگ مذهبی باستان بوده. اما می دانیم که همه آتشکده های باستانی پیش از دوران ساسانی بر اساس الگوی 4 طاقی ساخته شده اند. در معماری ایران در نمونه های خاصی چون آتشکده ها، بناهای مذهبی و بناهای مرتبط با نجوم، خانه ها و حتی مساجد، این الگوهای عدد 4 در معماری بکار رفته اند.
معماری آتشکده آتشکوه
آتشکده چهارطاقی داشته که دارای ستون های سنگی استوانه ای شکل بوده که روی هم استوار شده اند. بنای آتشکده اتاق هایی سرپوشیده داشته و محلی نیز برای برافروختن آتش در نظر گرفته بودند. از این بنای باستانی که مساحتی حدود 600 متر مربع داشته، تخریب شده و تنها ستون هایی از آن باقی مانده است. دو تالار شرقی و غربی و یک راهرو، سه قسمت اصلی تشکیل دهنده این بنا هستند. تالار شرقی که به نظر می آید تالار اصلی بوده، محل قرار گرفتن آتشدان و محلی برای نیایش بوده که خود شامل یک تالار مربع شکل با اضلاع 12 متر و 60 سانتی متر است. چهار ستون 6 متری که از سنگ و ساروج مساخته شده اند، نگهدارنده ای مستحکم برای طاق این تالار هستند که گنبد و طاق بنا بر آن ها استوار شده است.
تالار اصلی با راهرویی به طول 10 متر به تالار غربی وصل می شود. دیوارهای ساخته شده از سنگ و ساروج، دیوارهای شمالی و جنوبی این تالار را تشکیل می دهند که حدود یک متر و نیم عرض و 5 متر و نیم پهنا دارند. دو ستون به قطر 40/3 متر و 40/4 متر در دو طرف ورودی اصلی سرپا ایستاده اند که با ایجاد یک نیم دایره برج دیده بانی را تشکیل داده اند. در اطراف این دو ستون که ستون های اصلی هستند، دو ستون دیگر به طول 30/2 و 20/2 متر وجود دارند. چهار ستون نیز در بخش غربی وجود دارند، به احتمال قوی این وروددی ها دارای سقف و طاق و سر در بوده اند. راهرو اصلی تالار مربع شکل با طول 7 متر و عرض 3 متر، واقع در بخش شرقی آتشکده به تالار غربی مستطیل شکل منتهی می شوند. اهالی روستای آتشکوه دلیل نامگذاری روستا و منطقه را اینگونه می دانند که بر بالای کوه مزبور، یک میل کوچک پیام رسانی با آتش وجود داشته که در دیدرس میل های شهرهای دیگر منطقه بوده است. به همین دلیل به این روستا و کوه آتشکوه می گویند.
سوالات و نظرات خود را درباره این مطلب با ما به اشتراک بگذارید
عضویت در خبرنامه شیدرخ تراول
مطالب مرتبط و خواندنی امروز:
