روز جهانی کارگر

اولین روز از ماه می برابر با یازدهم اردیبهشت تقویم خورشیدی، روز جهانی کار و کارگر می باشد. روزی که یادآور شورش کارگران آمریکایی در سال ١٨٨۶ در شیکاگو است. سال هاست که به مناسبت این روز در کشورهای مختلف مراسمی ویژه برگزار می شود. در ادامه با شیدرخ تراول همراه باشید تا از این روز جهانی بیشتر بدانید.

تاریخچه روز جهانی کارگر

تاریخچه پر ماجرای روز جهانی کارگر به سال چهارم می سال ١٨٨۶ میلادی برمیگردد. آن روز، چهارمین روز اعتصاب و تجمع کارگران آمریکایی در شهر شیکاگو بود که منجر به واکنش تند پلیس توسط آتش و کشته و مجروح شدن تعداد زیادی کارگر و حتی اعدام چند تن شد. تنها خواسته این کارگران تعدیل شرایط کار و کاهش ساعت کاری از ده به هشت ساعت بود.

از آنجا که قرار بود در اول ماه می سال ١٨٨۶ ساعت کاری در آمریکا از ده به هشت ساعت کاهش یابد ولی چنین اتفاقی نیفتاد، کارگران تصمیم به اعتصاب و تظاهرات گرفتند. این اعتصاب و تظاهرات در یک هزار و دویست کارخانه و کارگاه صورت گرفت. حدود ٩٠ هزار تن از معتصبین از اهالی شیکاگو بودند که این تعداد نسبت به شهرهای دیگر خیلی بیشتر بود. کارگران اعتصابی این شهر در چهارمین روز از اعتصاب خود در "میدان بیده" جمع شدند و از آنجا به حرکت در آمدند.

تعدای از سخنرانان بر یک گاری بزرگ سوار شدند و شروع به شعار دادن کردند اما چیزی نگذشت که پلیس اطراف گاری ها را محاصره کرد و سعی بر متفرق کردن تظاهر کنندگان کرد. در همان لحظه ناگهان انفجاری صورت گرفت و علاوه بر کشته شدن یک مامور پلیس، چند تن از کارگران نیز جان خود را از دست دادند و تعدادی هم مجروح شدند. این حادثه عصبانیت نیروهای پلیس را برانگیخت و باعث شد آنها شروع به تیراندازی به سوی جمعیت .این حرکت پلیس باعث متفرق شدن جمعیت شد اما کشتار عظیمی در بین صورت گرفت.

در این حادثه هشت نفر را بعنوان مجرمان اصلی که عاملان ایجاد تظاهرات بودند را دستگیر کردند که پنج نفر از آنان مهاجر کارگر آلمانی و یک نفر هم آلمانی تبعه آمریکا بود. یکی از آنها به ١٥ سال حبس و بقیه به اعدام مجازات شدند. البته حکم دو تن از آنان توسط فرماندار ایالت از اعدام به حبس ابد تبدیل شد. پیش از اجرای حکم اعدام، یک نفر خودکشی کرد و چهار نفر دیگر به دار آویخته شدند.

خبر تظارهات، کشت و کشتار و اعدام به سایر شهرها و کشورها رسید و باعث شد هر سال مردم در این روز مراسمی برای یادبود و گرامیداشت این کارگران برپا کنند. با گذشت زمان روز اول ماه می، روز جهانی کارگر نام گرفت. از آنجا که بیشتر اعدام شدگان آلمانی بودند، در سال ١٩٣٣ حزب نازی آلمان روز اول ماه می را روز ملی کارگر و تعطیل رسمی اعلام کرد.

رزرو بلیط و هتل دلخواه خود را از ما بخواهید.

روز کارگر در خود آمریکا چه روزی است؟

در حالی که همه کشورهای دنیا روز اول ماه می را بعنوان روز کارگر می شناسند، کشور آمریکا و کانادا یک روز دیگر را به این روز ثبت کرده است. در آمریکا و کانادا اولین دوشنبه ماه سپتامبر روز کارگر نا گذاری شده است. تاریخچه این نامگذاری به سال ١٨٨٢ میلادی برمیگردد که در شهر نیویورک جشنی به احترام این قشر زحمتکش برگزار شد.

بدین ترتیب سال هاست که در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران، این روز گرامی شمرده می شود. با کمی تامل در تاریخ شکوهمند ایران باستان در می یابیم که آنچه که امروز بعنوان حق و حقوق قشر کارگر مطرح می شود، چندین هزار سال پیش در کشور ما بعنوان حق مسلم محسوب می شده که این را از اسناد کشف شده در تخت جمشید نیز می توان فهمید. در ادامه با شیدرخ تراول همراه باشید تا از میزان و نحوه پرداخت حقوق به کارگزان در عصر هخامنشی بیشتر بدانید.

سفر به سلیقه شخصی با شیدرخ تراول

نظام پرداخت دستمزدها در دستگاه اداری هخامنشیان

در سال ١٣١٢، حدود سی هزار لوح نوشته در دیوار حصار شمالی تخت جمشید توسط حفاری های انستیتو شرق شناسی شیکاگو کشف شدند که همه مربوط به دوران سلطنت داریوش اول هخامنشی بودند. بیشتر از دو هزار از این لوح ها ترجمه، طبقه بندی و تفسیر شده اند. طی مدت "برنامه آرشیو"، دانشگاه شیکاگو نگهدار موقتی این لوح ها بود. منبع مهم اطلاعاتی، متن این لوح های آرشیو مربوط به اداره امپراطوری از تخت جمشید و در مورد اداره کردن اقتصاد هخامنشی است. لوح ها دارای اندازه و فرم گوناگون هستند ولی بیشتر مستطیلی می باشند. اندازه کوچک ترین آنها چند سانتیمتر و بزرگترین ٤٠ سانتی متر می باشد. زبانی که بیشتر استفاده شده عیلامی می باشد. حدود ٥٠٠ لوح به زبان آرامی، ٨٠ لوح به دو زبان عیلامی/آرامی و چندین لوح به زبان های دیگر. طبق ارزیابی انجام شده، فقط آرشیو توزیع غذا در سراسر قلمرو داریوش اول (٥٢٢-٤٨٦ ق.م) می باید بیش از دویست هزار لوح گلی باشد.

این گل‌نبشته‌ها سندهای امور مالی ایالت فارسی در سال‌های سیزدهم ( 509 پ. م ) تا بیست و هشتم ( 494 پ.م. )  پادشاهی داریوش بزرگ را در بر‌می ‌گیرند و آگاهی بسیاری از آنچه در زمان داریوش بزرگ در ایالت فارس ( ایالت فارس محدوده‌ای به‌شمار می ‌آید که کم و بیش همانند فارس در زمان ساسانیان را دربرمی ‌گرفته) می ‌گذشته به ما می ‌دهند: جابه‌جایی کالا ( چون گندم، جو، آرد، شراب، آبجو و برخی میوه‌ها چون توت و امرود و چهارپایانی چون بز، گوسفند و گاو )، دریافت، ذخیره‌سازی برای مصرف انسان و دام و نیز بذر برای کاشت، پرداخت دستمزد به کارگزاران دولتی، از شاه گرفته تا خدمتکارانِ کارگران و نیز چهارپایان مستقر در محل و یا در حال سفر، پرداخت هزینه‌های سفر و نیز نامه و گزارش سالانه عملکرد یک مکان به صورت روزانه و سالانه.

در آغاز ممکن است این گل‌ نبشته‌ها در بردارنده سندهای تکراری یک دستگاه مالی به نظر آیند، اما سرشار از واژه‌های ایرانی هستند، با شناخت درست ریشه‌های ایرانی این واژه‌ها می ‌توان از شغل‌ها و حرفه‌های گوناگون آن دوره آگاه شد .

همچنین با نام میوه‌ها، رستنی ‌ها و چهارپایانی برخورد می ‌کنیم که هنوز در زبان فارسی و یا گویش‌های آن به جای مانده‌اند. افزون بر این با نام جای ‌ها بسیاری که برخی از آن‌ها دارای همان نام‌ها هستند ( چون شیراز، نیریز و...) برخورد می ‌کنیم که می ‌توان جایی در حدود 300 تا 350 مکان نامبرده شده را مشخص کرد.

نقش مُهرهای روی گل‌نبشته‌ها، که بسیاری از آن‌ها نامِ دارنده آن را دربردارند (چون نقش مُهر کوروش یکم و داریوش) می ‌تواند آگاهی بسیاری در مورد هنر و اندیشه‌های آن دوره، خواه استوره و خواه واقعی در اختیار پژوهشگران بگذارند.

تور عکاسی شیدرخ

نظر هاید ماری کخ آلمانی درباره وضعیت دستمزد در دوره هخامنشی 

"هاید ماری کخ"در فصل سوم از کتاب "از زبان داریوش" بحثی جالب در خصوص وضعیت دستمزدها در عهد هخامنشی بر پایه الواح "تخت جمشید" دارد: "مزد کارگزان عمدتا بصورت جنسی پرداخت می شد و پایه اصلی محاسبه آن "جو" و حداقل مزد یک مرد، ٣٠ دقه(لیتر) جو در ماه بود... روزانه یک دقه." ولی این همه استنتاج "کخ" نیست و نیمه بیان کردن سخنش مانند گفتن "لا اله" است بدون ذکر "الا الله".

"کخ" در ادامه پژوهش خود چنین می آورد: "به جز این ٣٠ لیتر جو در ماه(که حقوق پایه حداقل بود) همه کارگران به عناوین و مناسبت های گوناگون، "اضافه درآمد" داشتند... به طور منظم هر دو ماه یکبار، یک لیتر جو و نیم لیتر آب جو برای هر نفر و یک بز یا گوسفند برای هر ٣٠ نفر در ماه داده می شد. به این مقدار باید دستمزد ویژه ای را که دیوان اداری به نام "کمک شاهانه" (عبارت از یک لیتر آرد جوی اعلا یا یک لیتر جوانه ی خشک جو در هر سه ماه + آب جو) به کارگران می داد، افزود. در میان " کمک های شاهانه" گاهی به میوه هم برمیخوریم. برای نمونه شماری از کارگران، ماهانه یک لیتر انجیر و برخی یک سوم لیتر گردو گرفته اند. علاوه بر این اضافه پرداخت های همیشگی، پرداختی وجود داشت که به آن "پیش کشی" می گفتند. مثلا زائوها ٥ ماه تمام حقوق ویژه ای می گرفتند... برای نوزاد پسر ماهانه یک کوزه ١٠ لیتری آب جو، ٢٠ لیتر جو، گندم و گاه آرد، و برای نوزاد دختر نصف این مقدار پرداخت می شد.

کارگران همچنین برای انجام کارهای سخت با احتساب ضریب سختی کار، اضافه دستمزد دریافت می کرده اند. این پرداخت ها و اضافه پرداخت های مربوطه، فقط شامل کارگران و خدمتکاران ساده-بدون مهارت- می شد و اگر کسی می توانست مهارت خود را در کار بالا برد، میزان حقوق بیشتری دریافت می کرد. مثلا در یک لوحه، کارگری ٤٠ لیتر جوی ماهانه (به جای ٣٠ لیتر همیشگی) دریافت کرده است.

اسناد نشان می دهد که مرد و زن برای انجام کارهای واحد و یکسان، مزدی برابر می گرفته اند. از بالاترین حقوق ها را بانوان مدیر و سرپرست دریافت می کرده اند... ٥٠ لیتر جو در ماه + ٣٠ لیتر آب جو + یک سوم یک بز یا گوسفند.

تور سالمندان شیدرخ

نظر دکتر ارفعی درباره وضعیت دستمزد در دوره هخامنشی

دکتر ارفعی در این مورد می نویسد: "تمام گل نبشته های یافت شده در باروی تخت جمشید، اسناد اداری و مالی هستند که در آن ها از حمل و نقل کالا، دریافت، جا به جایی، ذخیره و سرانجام پرداخت کالا در ازای حقوق کارگزاران، مسافران و کارگران دولتی در ایالت فارس سخن رفته است. تاریخ نخستین نوشته های استحکامات یا همان بارو که سی هزار عدد گزارش شده اند از آن سال هشتم داریوش بزرگ (٥١٤ و ٥١٣ ق.م) و آخرین آن ها از آن سال بیست و هشتم داریوش بزرگ (٤٩٢ و ٤٩٣ ق.م) هستند. در این اسناد همواره کالا بعنوان حقوق پرداخت شده است. از سال سی ام داریوش بزرگ (٤٩٢ و ٤٩١ ق.م) تا سال هفتن اردشیر اول (٤٥٨ و ٤٥٧ ق.م) در گل نبشته های خزانه تخت جمشید همواره بخشی از حقوق کارگران بصورت نقره پرداخت شده است... غله و شراب بعنوان مواجب بیش از کالاهای دیگر چون ترمو(؟) و آبجو، آرد و... به کارگران پرداخت می شده است. در دریافت مواجبی چون غله و آرد، پسران و دختران با مردان و زنان سهیم هستند اما هنگامی که شراب یا آبجو پرداخت شده، تنها مردان و زنان دریافت کننده هستند...)

حقوق برابر زنان و مردان:

چنان که از متن های بررسی شده در کتاب "گل نبشته های باروی تخت جمشید" بر می آید:در هنگام پرداخت مواجب زنان و مردان، گاهی مردان و پسران بیشتر از زنان و دختران مواجب دریافت می کنند و گاهی زنان و دختران از مردان و پسران بیشتر مواجب می گیرند. به عبارت دیگر در تخصیص مواجب هیچ گونه برتری جنسیتی در نظر گرفته نمی شده است. به سخن دقیق تر در متن های مورد بررسی مواجب کارگران، در چهار متن مردان بیشتر از زنان، در چهار متن دیگر زنان بیشتر از مردان و در چهار متن دیگر زنان و مردان به میزان برابر مواجب دریافت کرده اند.

تور بانوان شیدرخ

رعایت حقوق زنان باردار

در تعدای از متون باروی تخت جمشید که مواجب مادران در آنها ثبت شده است، پرداخت یک بار مواجب ویژه به مادرانی که به تازگی زایمان کرده اند، گزارش می شود. البته این پرداخت را نباید جایگزین مواجب دوران استراحت مادران پس از زایمان دانست، بلکه باید آن را به گونه ای تشویقی به شمار آورد.

مواجب ویژه سفر

در میان متن های باروی تخت جمشید متن هایی که ویژه مواجب سفر هستند از بالاترین بسامد برخوردارند. آرد به طور معمول به عنوان مواجب (= جیره) سفر به مسافرانی که باید کارگزاران و کارگران دولتی بوده باشند، پرداخت شده است. مقصد یا مبدا بیشتر مسافران تخت جمشید و شوش است.

رعایت حقوق جانوران

در متن های باروی تخت جمشید که مورد بررسی قرار گرفته است، شماری از متن ها به مواجب یا "جیره مستمر ماهانه" جانوران اختصاص دارد. از میان ١٢٩ متنی که به مواجب ماهانه جانوران اختصاص دارد ٥٨ درصد به پرداخت های اسبان، ٣١ درصد به ماکیان و ١٠ درصد به جانورن دیگر اختصاص دارد.

در تعدادی از متون نیز از پرداخت "مواجب ویژه" همچون انواع غله و آبجو به جانوران به خصوص اسبان و استران سخن به میان می آید. همچنین به استناد تعدادی دیگر از متون، برای چارپایانی چون اسب، شتر و الاغ که در حال سفر از جایی به جای دیگر هستند، "جیره روزانه سفر" پرداخت شده است.

سوالات و نظرات خود را درباره این مطلب با ما به اشتراک بگذارید.

عضویت در خبرنامه شیدرخ